به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «عصر اترک»، مقام معظم رهبری در سفری که سال ۱۳۹۱ به استان خراسان شمالی داشتند درباره استان خراسان شمالی بیان کردند که مبتنی بر اطلاعات و ظرفیت‌های سنجی‌های اعلام شده، این استان قابلیت‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری و توسعه در زمینه‌های کشاورزی، گردشگری همچنین صنعت و معدن را دارا است.

از این سفر و تبیین راهبرد توسعه استان، حدود ۱۳ سال می‌گذرد؛ اما هنوز استان خراسان شمالی در حوزه صنعت و معدن دغدغه‌هایی را مطرح می‌کند که بیان آنها تکرار چالش‌های ماقبل ۱۳ سال پیش هستند.

محقق‌نشدن تکمیل زنجیره‌های ارزش تولید در بخش‌های صنعت و معدن به‌عنوان مطالبه‌ای جدی در استان مطرح می‌شود، زنجیره‌ای که باید تولیدات خام مواد استخراجی معدنی را فراوری کند تا از خام‌فروشی آنها جلوگیری شود.

زنجیره‌ای که می‌بایست خطوط تولیدی صنایع مادر استان را متنوع‌سازی کند که از دل صنایع مادر استان تنها چند محصول محدود به خارج از استان صادر نشوند؛ بلکه محصولات متنوع‌تری به خارج از استان صادر شود.

اینکه خراسان شمالی پس از دو دهه هنوز به دلیل خام‌فروشی محصولات معدنی و محقق‌نشدن صنایع پایین‌دستی وابسته به صنایع مادر خود است و علاوه‌برآن، بسیار دغدغه‌مند غیرفعال‌شدن حدود نیمی از واحدهای معدنی و واحدهای صنعتی شهرک‌های صنعتی‌اش است، ریشه در مسائل جدی دارد که بارهاوبارها در رسانه‌ها و نشست‌های خبری به آن اشاره شده است.

تحریم، تورم، نوسانات ارزی، تعهد پیمان‌سپاری ارزی، کمبود اعتبارات برای بهبودبخشی به وضعیت زیرساختی واحدهای معدنی و شهرک‌ها و نواحی صنعتی، فرایندهای سخت اداری در پرداخت سرمایه در گردش و ثابت به سرمایه‌گذاران، بی‌میلی سرمایه‌گذاران داخلی نسبت به سرمایه‌گذاری در استان همچنین پس‌نگرفتن زمین‌های شهرک‌ها و نواحی صنعتی به سرمایه‌گذاری‌های انجام نشده و کمبود زمین برای اختصاص به سرمایه‌گذاران جدید، علاوه‌برآن قطعی‌های مکرر برق و گاز طی چند سال اخیر و در حال حاضر نیز کمبود جدی آب از جمله علل مهمی بوده و هستند که مانع شده‌اند تا بخش صنعت و معدن خراسان شمالی رشد و توسعه نداشته باشند.

لزوم ایجاد زنجیره تکمیل ارزش افزوده برای صنعت و معدن استان

سید محمد پاکمهر اظهار کرد: در خراسان شمالی تاکنون ۱۹ شهرک و ناحیه صنعتی همچنین یک منطقه ویژه اقتصادی ایجاد و فعال شده‌ است، با این وجود، برای بخش صنعت هنوز با کمبود زمین مواجه هستیم.

نماینده ۶ شهرستان خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی گفت: در حال حاضر نیاز است که در مرکز استان شهرک‌های صنعتی شماره ۴ و ۵ نیز فعال شوند.

وی همچنین آماده‌سازی زیرساخت‌ها از جمله انتقال تأسیسات آب، برق و گاز برای شهرک‌ها و نواحی صنعت استان را ضروری اعلام کرد و افزود: متأسفانه در استان، آن‌طور که انتظار است دستگاه‌های خدمات‌رسان در انتقال تأسیسات آب، برق و گاز به شهرک‌ها و نواحی صنعتی عمل نمی‌کنند.

افزون بر این، این نماینده مردم در مجلس با اشاره به بحران تغییر اقلیم و کاهش شدید بارندگی‌ها و اُفت منابع آبی زیرزمینی در سطح کشور و استان، ایجاد زیرساخت بهره‌برداری از پساب در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان برای تأمین آب موردنیاز واحدهای صنعتی را مهم و ضروری دانست.

وی افزود: بهره‌مندی از این زیرساخت نیازمند تأمین سرمایه و تسهیلات است.

علاوه بر این، پاکمهر خاطرنشان کرد: قطعی برق نیز به چالشی مهم برای واحدهای صنعتی و معدنی استان تبدیل شده است که بهره‌وری در تولید و درآمدزایی این واحدها در استان را تحت‌تأثیر قرار داده است.

وی خواستار شد: دولت در این زمینه با تخفیف‌های مالیاتی و امهال مطالبات بانکی پشتیبانی کند.

نماینده مردم بجنورد، گرمه و جاجرم، راز و جرگلان، مانه و سملقان همچنین یادآور شد: دولت با تأمین اعتبار کمک کند که در استان شهرک‌های تخصصی انرژی‌های تجدیدپذیر به‌منظور تولید برق برای شهرک‌ها و نواحی صنعتی راه‌اندازی شوند.

وی در ادامه از وجود تورم لجام‌گسیخته در کشور و استان نیز به‌شدت گلایه کرد و گفت: این مسئله از دیگر موانع مهم در امر توسعه فعالیت‌های صنعتی و معدنی و انجام سرمایه‌گذاری‌های جدید در این بخش است.

پاکمهر خاطرنشان کرد: در همین راستا، در حال حاضر تکمیل زنجیره‌های ارزش برای بخش صنعت و معدن استان امری ضروری است تا از صدور خام محصولات تولیدی بخش صنعت و معدن جلوگیری و این محصولات خام به‌صورت فراوری شده، صادر شوند.

افشاگری تخلفات رخ‌داده در حوزه صنعت و معدن استان

هادی قوامی نیز در این باره اظهار کرد: رئیس پیشین سازمان صمت خراسان شمالی ادعا کرده است که قبل از سال ۱۴۰۰، سالی پنج واحد صنعتی در استان به بهره‌برداری می‌رسیده است، اما از سال ۱۴۰۰ به بعد، در هر سال در حوزه صنعت ۴۰ پروانه بهره‌برداری صادر شده‌ است.

نماینده مردم شهرستان‌های اسفراین و بام و صفی‌آباد در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: در پاسخ به این ادعا می‌گویم دنبه این بهره‌برداری‌ها کجا است! چرا اثر این ادعا بر روی آمار اشتغال، مالیات و میزان تولید واحدهای صنعتی استان دیده نمی‌شود.

وی تصریح کرد: از سال ۱۴۰۰ به بعد بیشتر پروانه‌های بهره‌برداری صادر شده در استان در زمینه صدور جوازهای رمزارز بوده است درحالی‌که استان با چالش جدی ناترازی برق دست‌وپنجه نرم می‌کند.

این نماینده مردم در مجلس خاطرنشان کرد: صدور جوازهای رمزارز و راه‌اندازی این نوع فعالیت در شهرک‌ها و نواحی صنعتی به لحاظ اقتصادی، وزنی ندارند و بر روی آمار اشتغال نیز مؤثر نیست.

علاوه بر این، وی خاطرنشان کرد: بخشی از پروانه‌های بهره‌برداری صادره پس از ۱۴۰۰ در استان، تاکنون به مرحله تولید نرسیده‌اند و برخی دیگر نیز در زمینه راه‌اندازی واحدهای صنفی بوده و ارزش واحدهای صنعتی را نداشته ‌است.

قوامی عنوان کرد: این رویه و اقدام توسط مدیران پیشین سازمان صمت و شرکت شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان اتفاق افتاده که به استان آسیب جدی وارد کرده‌اند.

وی یادآور شد: اگر بخواهیم به راه اندازی و فعالیت واحدهای صنعتی اثرگذار بخش خصوصی بر بهبود وضعیت میزان تولیدات صنعتی همچنین آمار اشتغال و مالیات در استان اشاره کنیم باید راه اندازی واحدهای صنعتی آذین فرج و فولادی کیمیای صبا در شهرستان اسفراین را مثال زد.

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی گفت: طی سال‌های ۹۴ تا ۹۸ با راه‌اندازی واحد صنعتی آذین فورج ۸۵۰ فرصت شغلی پایدار و با راه‌اندازی واحد صنعتی فولاد کیمیای صبا نیز ۶۰۰ فرصت شغلی پایدار ایجاد شد که این آمار نیز جعلی نیستند.

وی در ادامه تصریح کرد: در حال حاضر احوال بخش‌های صنعت و معدن استان خوب نیست.

قوامی گفت: اگر احوال این دو بخش خوب بود که می‌بایست رتبه خراسان شمالی در زمینه تولید ناخالص داخلی کشور از قعر جدول، چند پله بهبود وضعیت پیدا می‌کرد.

وی در ادامه به بخش معدن نیز اشاره و ابراز تأسف کرد: در استان تاکنون برای شکل‌گیری زنجیره ارزش افزوده به‌منظور فراوری محصولات خام استخراجی معادن انجام نشده است.

این نماینده مردم در مجلس همچنین با اشاره به اینکه مدت‌ها است که در استان شورای معادن تشکیل نشده است، اعلام کرد: رانت جویان و دلالان حوزه معدن استان باید به قوه قضائیه معرفی شوند.

وی درباره معدن آلبلاغ که در پارک ملی ساریگل شهرستان اسفراین فعال شد نیز بیان کرد: این معدن فعال شده فقط عده‌ای را چاق کرده است.

قوامی با تصریح بر این مطلب که آنچه تاکنون درباره فعال‌سازی این معدن صورت‌گرفته تخلف بوده است، عنوان کرد: درحالی‌که مسیر صدور گواهی اکتشافات معدنی و بخش ذخایر معدنی آلبلاغ طی نشده بود تا واگذاری این معدن از طریق مناقصه به پیمانکار مشخص شود، در دوره مدیر پیشین سازمان صمت خراسان شمالی مجوز بهره‌برداری برای پیمانکاری صادر شده است.

وی افزود: معلوم نیست که این روند چگونه انجام شده است!

وی با اشاره به اعتراض مردم دو شهرستان اسفراین و بام و صفی‌آباد نسبت به تخلف‌های صورت‌گرفته، اعلام کرد: رسیدگی به این تخلف صورت‌گرفته از طریق قوه قضائیه، دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کشور را پیگیری خواهیم کرد.

این نماینده مردم در مجلس یادآور شد: در تلاش هستیم که با همراهی استاندار و نهاد ریاست‌جمهوری درباره معدن آلبلاغ و انجام سرمایه‌گذاری در آن، تشکل‌های مردمی را تشکیل دهیم تا با مشارکت مردم و سرمایه‌گذاران در این معدن سرمایه‌گذاری انجام شود.

اختصاص مشروط برق شناور به واحدهای صنعتی

استاندار خراسان شمالی نیز اظهار کرد: خام‌فروشی، وضعیت تولید ناخالص داخلی استان را تغییر نخواهد داد.

بهمن نوری گفت: انتظار دارم که مدیران تازه منصوب شده سازمان صمت و شرکت شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان در این زمینه طرحی نو دراندازند و تلاش کنند مسیر تولید واحدهای صنعتی و معدنی استان به‌سوی فراوری جهت پیدا کند.

وی در ادامه خواستار شد: وزارت صمت با اعطای تسهیلات و اعتبار ملی، استان خراسان شمالی را در این زمینه کمک کند.

استاندار خراسان شمالی همچنین یادآور شد: مدیران تازه منصوب شده در این دو دستگاه اجرایی استان موضوع زمین‌های واگذار شده به متقاضیانی که می‌بایست واحدهای تولیدی صنعتی و معدنی را فعال می‌کردند، تعیین تکلیف کنند.

وی افزود: زمین‌هایی که مسترد می‌شوند به سرمایه‌گذاران دارای اهلیت واگذار شوند.

نوری همچنین عنوان کرد: دولت به استانداران حق اختیار و مدیریت ۱۵ درصد برق شناور را برای واحدهای صنعتی فعال داده است که در این راستا اعلام می‌کنم این برق شناور به واحدهای صنعتی فعالی که به مسئولیت‌های اجتماعی خود در استان عمل کنند همچنین حساب‌های بانکی خود را به استان انتقال دهند، اختصاص داده می‌شود.

نوسازی زیرساخت‌های صنعتی از محل مالیات برارزش افزوده

رضا انصاری نیز در این باره با اشاره بر لزوم فراوری محصولات تولیدی بخش صنعت و معدن و پیشگیری از خام‌فروشی این محصولات اظهار کرد: این مهم باید با اجرا و تکمیل زنجیره ارزش افزوده در این بخش صنعت و معدن محقق شود.

معاون وزیر صمت و مدیرعامل صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در ادامه با تصریح بر این مطلب که تاکنون در بخش صنعت و معدن کارخانه سازی انجام شده و معنای دقیق صنعتی‌سازی اجرایی نشده است، عنوان کرد: در این راستا می‌بایست در قالب چهارچوب‌های تعریف شده همچنین در قالب اجرای زنجیره ارزش تولید، شبکه زنجیره ارزش تولید که متناسب با ظرفیت و شرایط هر منطقه‌ای باشد، به‌سوی صنعتی‌سازی بخش‌های صنعت و معدن قدم برداشت.

درعین‌حال، معاون وزیر صمت به وجود زیرساخت‌های آماده شده در شهرک‌ها و نواحی صنعتی همچنین مناطق ویژه اقتصادی در سطح کشور نیز اشاره کرد و گفت: در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از این زیرساخت‌ها باید نوسازی شوند.

وی با اعلام اینکه برای اجرای نوسازی این زیرساخت‌ها، طرح و لایحه در دست تهیه است، بیان کرد: درصدد هستیم که بخشی از اعتبار موردنیاز برای اقدام که از محل مالیات بر ارزش افزوده‌ است به صنعتگران پرداخت شود.

انصاری همچنین با اشاره به استان خراسان شمالی اعلام کرد: وزارت صمت در زمینه ایجاد شهرک صنفی در مرکز استان و سایر شهرستان‌های خراسان شمالی همچنین در زمینه ایجاد شهرک تخصصی انرژی‌های تجدیدپذیر در محل شهرک‌های صنعتی استان آماده همکاری است.

نتیجه‌گیری: در بیان علل آنچه که مانع رشد، توسعه و سرمایه‌گذاری در بخش‌های صنعت و معدن استان شده‌اند، پوشیده نیست که بخشی از این مشکلات به مسائل ملی و شرایط اقلیمی ارتباط دارد؛ اما ریشه بخشی از مشکلات به نحوه مدیریت و پیگیری‌های درون‌استانی مرتبط است.

هرچند آرزو می‌کنیم که بالاخره مسائل تحریم، نوسانات ارزی و تعهد پیمان‌سپاری ارزی هر چه زودتر حل‌وفصل و تلخی آنها از میان برداشته شوند؛ اما نگران هستیم که سهم مشکلات درون استان مستدام بماند.

به یا دمی آوریم نیمه دوم دهه ۸۰ و نیمه اول دهه ۹۰ که هنوز مسئله تحریم‌ها، فلج‌کننده نشده بود، مدیریت‌های ضعیف درون‌استانی چه فرصت‌های آینده‌سازی را از استان گرفتند.

آنچه که الان خراسان شمالی از دولت چهاردهم مطالبه می‌کند رفع مخاطراتی است که در این برهه زمانی قابل‌حل هستند.

مخاطراتی که نمایندگان مردم استان در مجلس بارهاوبارها مطرح کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به جایگزینی پساب، راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی، تأمین تسهیلات و رسیدگی قانونی به تخلفات حقوقی اتفاق افتاده در حوزه صنعت و معدن اشاره کرد.

تهیه و تنظیم گزارش: سمانه قهرمانی

انتهای خبر/