اقدامات حفاظتی برای تثبیت زیست یوز در میان‌دشت جاجرم

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی اظهار کرد: در حال حاضر تعداد جمعیت یوزپلنگ در کشور بحرانی، قرمز است.

رضا شکاریان گفت: حفظ و ماندگاری این‌گونه جانوری در سرزمین ایران نیازمند تکثیر است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر قلمرو زیستی یوزپلنگ کشور به پهنه پارک ملی توران در استان سمنان تا منطقه پناهگاه حیات‌وحش میان‌دشت جاجرم در استان خراسان شمالی محدود شده است، عنوان کرد: طی چهار سال اخیر سازمان محیط‌زیست خراسان شمالی تلاش‌های خود را برای ارتقای امنیت زیستی این‌گونه جانوری گربه سان در زیستگاه میان‌دشت جاجرم متمرکز کرده است.

وی گفت: در این زمینه تلاش‌ها بر این شد که در منطقه پناهگاه حیات‌وحش میان‌دشت جاجرم با انجام مدیریت منابع آبی و تأمین علوفه برای طعمه‌های یوزپلنگ، جمعیت طعمه‌های یوزپلنگ در این منطقه افزایش پیدا کند که محقق شد.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان شمالی همچنین افزود: در حد امکان پروانه‌های چرای دام خریداری و سگ‌های گله در این منطقه نیز مدیریت شد.

وی در ادامه بیان کرد: منطقه آزاد یوز کنام پل ابریشم نیز به یک شرکت بخش خصوصی واگذار شد تا حفاظت این منطقه برای تردد و زیست یوزپلنگ میان این دو زیستگاه را فراهم کند که انجام شد.

وی خاطرنشان کرد: در حاشیه منطقه میان‌دشت جاجرم نیز دو قرق اختصاصی ازوم و بهار توسط بخش خصوصی ایجاد شدند که امنیت زیستی یوز در این منطقه افزایش پیدا کند.

شکاریان با اشاره به مشاهده حضور یوزها در زیستگاه میان‌دشت جاجرم ابراز امیدواری کرد: تردد و حضور یوز در میان‌دشت جاجرم تثبیت شود.

ارتقای امنیت زیستی یوز در میان‌دشت جاجرم

مدیر اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان جاجرم نیز اظهار کرد: هرچند در حال حاضر نمی‌دانیم تعداد دقیق جمعیت یوز در شمال شرق ایران که میان توران و میان‌دشت جاجرم در تردد هستند، را بیان کنیم، بااین‌وجود، در سال ۱۴۰۳ به تعداد ۱۰ مرتبه مشاهده یوز اتفاق افتاد که چهار مرتبه آن تصویربرداری شد.

احمد صفرزاده گفت: در تصاویر ضبط و ثبت شده یک قلاده یوز مادر با دو توله‌اش ثبت شد.

وی با بیان اینکه یوزها به دلیل قلمروطلبی جابه‌جایی بسیاری دارند، عنوان کرد: طی این سال‌های اخیر مردم، دامداران و محیط‌بانان به‌مراتب مشاهدات یوزی که داشته‌اند را گزارش داده‌اند.

این مسئول در ادامه با یادآوری این مطلب که پس از سال ۹۷ یوزی به نام یارقلی بر اثر تصادف در جاده سنخواست - جاجرم از بین رفت و پس از آن تا سال‌ها هیچ یوزی در پهنه شهرستان جاجرم دیده نشد، اعلام کرد: مشاهدات از تردد دوباره این‌گونه جانوری در پهنه میان‌دشت جاجرم حکایت از آن دارد که امنیت زیستی خود را در این منطقه بازیافته است.

مدیر اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان جاجرم گفت: برای ارتقای امنیت زیستی این‌گونه جانوری منحصربه‌فرد، طی این سال‌های اخیر اقداماتی از جمله مدیریت منابع آبی و علف ریزی برای طعمه‌های یوز انجام شد که جمعیت آن افزایش پیدا کند.

وی همچنین عنوان کرد: در همکاری با اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان شمالی علائم هشداردهنده برای تردد وسایط نقلیه در جاده‌های جاجرم - امیرآباد و جاجرم - سنخواست نصب شدند که رانندگان با سرعت مطمئنه از این محورها تردد کنند تا منجر به‌تصادف با گونه‌های جانوری از جمله یوز نشوند.

درعین‌حال، وی خاطرنشان کرد: آموزش‌ها به جوامع محلی و عموم مردم باید به طور مستمر ادامه داشته باشد.

افزون بر این، صفرزاده بیان کرد: باید تعداد دوربین‌ها در پهنه میان‌دشت جاجرم افزایش پیدا کند که بتوان تردد و حضور این‌گونه جانوری را رصد و پایش کرد.

ارتقای امنیت زیستی یوز در میان‌دشت نیازمند تأمین مالی است

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل محیط‌زیست خراسان شمالی نیز در این باره اظهار کرد: یوز یک نماد و موضوع ملی است.

روح اله لایق گفت: در سال ۱۴۰۳ تعداد مشاهدات مستقیم یوز در حریم و حاشیه پناهگاه حیات‌وحش منطقه میان‌دشت شهرستان جاجرم ۱۵ مورد و طی هشت‌ماهه امسال نیز ۹ مورد بوده است.

وی خاطرنشان کرد: در سال گذشته یوز مادر «هلیا» با دو توله نبستا بالغ خود و امسال نیز این یوز مادر با چهار توله‌اش مشاهده و تصویربرداری شدند.

وی افزود: این در حالی است که در کشور به‌ندرت چهار توله در کنار مادر دیده شده‌اند.

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل محیط‌زیست خراسان شمالی تصریح کرد: مشاهده این یوز مادر با چهار توله‌اش بیانگر این است که احتمالاً «هلیا» در پناهگاه حیات‌وحش میان‌دشت جاجرم مستقر شده باشد.

وی گفت: درعین‌حال، تولد چهار توله یوز بیانگر آن است که مادر تغذیه خوب، بنیه خوب و امنیت خوبی را داشته است که تولد این چهار توله یوز صورت‌گرفته است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه یوز، گونه کویرزی است، بیان کرد: به نظر می‌رسد به‌مرورزمان فشار خشکسالی‌ها در عرض‌های جنوبی و مرکزی کشور (کرمان، یزد، اصفهان) موجب شده است که این‌گونه جانوری به‌سوی عرض‌های شمالی کشور (سمنان و خراسان شمالی) تغییر زیستگاه داده باشد.

لایق درباره اجرای طرح فرا جمعیت یوز در قالب نیمه اسارت در پناهگاه حیات‌وحش میان‌دشت شهرستان جاجرم نیز اظهار کرد: در دولت سیزدهم مطالعات این طرح باهدف تکثیر جمعیت این‌گونه جانوری انجام و تأیید شد.

وی گفت: حتی اعتباری اختصاص یافت که با این اعتبار تخصیصی تعدادی دوربین و آهن‌آلات نیز خریداری شد.

وی عنوان کرد: این در حالی است که اجرای این طرح به تأمین اعتبار قابل‌توجهی نیاز دارد.

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل محیط‌زیست خراسان شمالی در ادامه بیان کرد: دولت چهاردهم نیز اجرای این طرح را تأیید کرده، بااین‌وجود، سازمان محیط‌زیست کشور اعلام کرده است که فعلاً اجرای برنامه‌های اولویت‌دار مربوط به حفظ این‌گونه جانوری در دستور کار باشد.

وی گفت: در گام فعلی می‌بایست یک دستگاه نقلیه آب‌رسان برای منطقه میان‌دشت جاجرم خریداری شود همچنین تعدادی محیط‌بان نیز برای این منطقه جذب شوند.

این مسئول عنوان کرد: نیاز است که برای این منطقه پهپاد، دوربین‌های نظارتی، خودرو، موتورسیکلت همچنین پروانه‌های چرای دام باقیمانده این منطقه خریداری شوند.

معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل محیط‌زیست خراسان شمالی همچنین افزود: نیاز است که هنوز ایمنی جاده‌ها در این منطقه برای تردد یوز افزایش پیدا کند.

لایق تصریح کرد: باتوجه‌به اینکه سازمان محیط‌زیست کشور به‌تنهایی نمی‌تواند طرح فرا جمعیت یوز را باهدف حفظ و تکثیر این‌گونه جمعیتی را اجرایی کند ضرورت دارد صنایع، بخش خصوصی، عموم مردم همچنین سایر دستگاه‌های اجرایی از جمله اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای نیز در این زمینه همراه و یاری‌رسان باشند.

نتیجه‌گیری: در حالی یوز ایرانی به‌عنوان نمادی ملی بر پیراهن تیم ملی ورزش ایران نقش بسته است، درعین‌حال، طی سه سال اخیر به‌عنوان خوش‌خبرترین خبر در ایران و خراسان شمالی نیز گزارش شده است.

مسرت بخشی این خبر خوش، خود را در مشاهده یوز مادری با دو توله‌اش در سال ۱۴۰۳ همچنین مشاهده دوباره همین یوز مادر به چهار توله دیگرش در سال جاری بود که در اذهان هم‌وطنان و اهالی خراسان شمالی به یادگار گذاشت.

بااین‌وصف، بی‌تردید جای درنگی باقی نمی‌ماند که سرانجام هم‌وطنان، طبیعت دوستان و ورزشکاران ایران که پیراهن تیم ملی با نقش یوز را به تن دارند، برگزاری جشنواره‌ای باشکوه را برای این نماد ملی از سازمان محیط‌زیست کشور، از ادارات کل محیط‌زیست و استانداری‌های خراسان شمالی و سمنان مطالبه کنند و در برگزاری آن یاری گر شوند.

به امید برگزاری جشنواره‌هایی باشکوه در روز ملی یوزپلنگ ایرانی در ۹ شهریورماه و روز جهانی یوزپلنگ در ۱۳ آذرماه سال آینده.

تهیه و تنظیم گزارش: سمانه قهرمانی

انتهای خبر/